جوراب بهعنوان یکی از کوچکترین آیتمهای کمد لباس و البته مهمترین تکه، نقش مهمی در استایل افراد دارد. جوراب تقریبا همیشه در تاریخ وجود داشته و فقط شکل ظاهری آن متفاوت از چیزی که امروزه استفاده میکنیم، بوده است. در این مطلب نگاهی به تاریخچه جوراب و روند به وجود آمدن و تکامل این پوشیدنی کوچک و مهم خواهیم پرداخت.
جوراب در عصر سنگ
قطعا نمیتوان یک روز مشخص را بهعنوان تاریخ ساخت جوراب معین کرد اما شواهد و مستندات موجود در تاریخچه جوراب نشان میدهد که انسانها همواره از این پوشش استفاده میکردهاند. در واقع انسانها همواره نیاز به پوششی داشتهاند تا در برابر سرما و آسیبهایی که در اثر راهرفتن روی سطوح ناهموار ممکن است به وجود آید، از پاهایشان محافظت کنند.
میتوان گفت که انسانها در عصر سنگ پیش از به وجود آمدن شلوار و پیراهن از جوراب استفاده میکردند. جوراب انسان اولیه از پوست حیوانات یا برگ درختان ساخته میشده و با رشتههایی ساختهشده از گیاه و پشم بهصورت بند دور پا بسته میشده است. بنابراین در گذشته جوراب بیشتر از اینکه یک آیتم مد روز باشد، یک ضرورت و لباسی کاملا کاربردی محسوب میشد.
جوراب در یونان و روم باستان
بر اساس نوشتههای بهجایمانده از شاعر یونانی Hesiod، یونانیان در حدود قرن هشتم پیش از میلاد جورابهایی از پشم و موی حیوانات به پا میکردند که Piloi نام داشته است. همچنین در قرن پنجم پیش از میلاد رومیان جورابهایی داشتند که در واقع پارچهای بود که به دور پا پیچیده میشد. به این جورابها Puttees یا پاپیچ میگفتند و بهعنوان نماد خلوص مردم معنوی اروپا استفاده میشد.
در سالهای قرن دوم میلادی رومیان شروع به دوختن جوراب از پارچه مینمایند. به این جوراب Udeon میگفتند و بهعنوان اولین جورابی که شبیه به جورابهای امروزی است، شناخته میشود. اما کلمه Sock (جوراب) از کلمه لاتین و قدیمی Socc به معنای دمپایی سبک گرفته شده و این دمپایی سبک در گذشته توسط بازیگران کُمیک رومی پوشیده میشد.
اولین جوراب کشفشده
اولین جوراب بافتنی کشفشده بهصورت تقریبی متعلق به قرون سوم تا ششم میلادی است که از مقبرههای مصری یافت شده است. به نظر میرسد که اولین جورابها را با صندل میپوشیدهاند. این جورابها را طوری میبافتند که انگشت شصت از بقیه انگشتان پا جدا باشد و امکان پوشیدن صندل لاانگشتی فراهم شود.
با اینکه دلیل اصلی استفاده از جوراب حفاظت از گرما، سرما و نگهداری پاها از خشکی، عفونت و آسیبهای محیطی بوده است. بهخاطر سختی بافت و هزینهبر بودن آن، اغلب فقط ثروتمندان میتوانستند جوراب بپوشند و به همین دلیل نماد ثروت تلقی میشده است. فقرا هم برای پوشاندن و محافظت از پاها، از روش رومیان باستان یعنی پاپیچ استفاده میکردند.
اولین جورابشلواری
تا وقتی که شلوارها بلند بود، جوراب فقط پایینترین قسمت پا را میپوشاند و زمانی که شلوارهای کوتاهتر مد شد، در عوض جورابها بلند شد. از آنجایی که هنوز جوراب چیزی بهعنوان کشباف نداشت از بندی برای بالا نگهداشتن جوراب استفاده میکردند.
در سال ۱۴۹۰ برای اولین بار جوراب و شلوار به هم وصل شد و اولین جورابشلواریها متولد شدند. این جورابشلواریها اغلب رنگارنگ بود و گاهی رنگ دو لنگه جوراب با هم متفاوت بود.
اختراع دستگاه بافندگی و انقلاب در جوراببافی
یکی از مهمترین اتفاقاتی که در تاریخچه جوراب به آن برمیخوریم، اختراع دستگاه بافندگی جوراب در سال ۱۵۸۹ است. مخترع این دستگاه بافندگی مردی به نام ویلیام لی بود. این دستگاه باعث میشد هر جوراب شش برابر سریعتر بافته شود و این بهمعنای شکوفایی این صنعت بود.
ویلیام لی، یک نمونه جوراب بافتهشده با دستگاهش را برای ملکه الیزابت اول برد. ملکه طرح را رد کرده و گفته بود جورابهای نرم اسپانیایی را ترجیح میدهد و این جوراب مناسب پاهای سلطنتی نیست. البته عدهای معتقد هستند که هدف اصلی ملکه این بود که مانع از بین رفتن برخی مشاغل سنتی شود. به هر حال این دستگاه باعث میشد افرادی شغل خود را از دست بدهند و کارگران هم این خطر را احساس کرده بودند.
در این میان پادشاه فرانسه، شاه هنری، از فرصت استفاده کرد و از ویلیام لی دعوت کرد تا با دستگاهی که اختراع کرده به فرانسه برود. بدین ترتیب با کمک مالی دربار فرانسه ویلیام لی توانست اولین کارخانه جوراب ماشینبافی خود را تاسیس کند. با این وجود جالب است بدانید که حدودا تا سال ۱۸۰۰ در زمینه تولید جوراب، بافندگی دستی و ماشینی همچنان در کنار هم فعال بودند.
تقریبا از سال ۱۸۱۱ با توسعه صنایع ماشینی جوراب بسیاری از بافندگان دستی جوراب شروع به اعتراض و اغتشاش کردند. کارخانهها را آتش زدند، دستگاههای بافندگی را شکستند و با پلیس درگیر شدند. به همین خاطر در سال ۱۸۶۱ پارلمان بریتانیا قوانین جدیدی در این مورد تصویب کرد و عدهای را محکوم به اعدام کرد.
بسیاری از اصولی که ویلیام لی در اختراع ماشین بافندگی در نظر گرفته بود، هنوز در ماشینهای نساجی استفاده میشود.
دومین انقلاب صنعت جوراببافی
دومین انقلاب در تاریخچه جوراب، اختراع الیاف نایلونی در سال ۱۹۳۸ است. تا آن زمان جورابها از پنبه، پشم و ابریشم ساخته میشدند. با معرفی نایلون تحول عظیمی در صنعت جوراب به وجود آمد و از ترکیب دو یا چند نخ در تولید جوراب استفاده میشد.
چند واقعیت جالب درباره جوراب
در قرون ۱۶ و ۱۷ اغلب جورابهای زنانه رنگارنگ، گلدوزیشده و جواهرنشان بود. جورابهای مردانه هم، ساده بود و از ابریشم بافته میشد و گاهی روی آن سمبلهایی خاص گلدوزی میشد.
در قرن ۱۶ در بریتانیا، برای جوراب مثل بقیه لباسها قوانین سختگیرانهای وجود داشت. مثلا پلیسهایی استخدام شده بودند تا در دروازه لندن پاهای افراد را بررسی کنند که جوراب اشتباهی و نامناسب نپوشیده باشند.
جوراب طرح آرگایل که همچنان بین آقایان و خانمها محبوب است، یکی از معروفترین ترندهای مد مردانه دهه ۱۹۲۰ بوده است.
شهر Zhuji در منطقه Zhejiang چین یکی از قطبهای تولید جوراب در جهان است. این شهر سالانه حدود ۸ میلیارد جفت جوراب تولید میکند و در دنیا بهعنوان شهر جوراب شناخته میشود.
جوراب در دنیای امروز
در جهان امروز جوراب دیگر فقط یک پوشیدنی کاربردی نیست و تاکنون ترندهای جورابی زیادی در دنیای مد وجود داشتهاند. مثلا پوشیدن جوراب با صندل یا ترند جورابهای چینخورده یا Slouch که از مهمترین ترندهای دهه ۱۹۸۰ است. جوراب اکسسوری جذابی است که در استایل نقشی اساسی ایفا میکند، پس بیخیال جوراب نشوید!
منبع https://modopia.com